Izložba „Lavirint devedesetih“ od 13. maja u Podgorici

Centar za građansko obrazovanje (CGO) i Kulturni front iz Srbije, u saradnji sa JU Galerije i muzeji Podgorice, u utorak, 13. maja, u 20 h u Modernoj galeriji u Podgorici, otvaraju izložbu „Lavirint devedesetih“.

Cilj ove izložbe je novo, drugačije i dublje sagledavanje decenije koja je radikalno preoblikovala živote miliona ljudi na ovim prostorima (ali i globalno) i čije posljedice osjećamo i danas, možda više nego ikad, kroz političke podjele, društvene tenzije i kulturološke lomove. Ona je rezultat četvorogodišnjeg predanog istraživačkog rada i saradnje pojedinaca, stručnjaka, aktivista i partnerskih organizacija iz zemalja bivše Jugoslavije okupljenih oko inicijative Muzej devedesetih, koju je pokrenuo Kulturni centar Grad iz Beograda, a sa idejom sakupljanja i čuvanja od zaborava izvora i svjedočanstva o posljednjoj deceniji 20. vijeka na prostoru nekadašnje jugoslovenske države.

Postavka pred posjetioca postavlja pitanje - da li smo, kao pojedinci i društva, ikada izašli iz lavirinta u koji smo upali početkom 1990-ih? Nakon rata, umjesto ozdravljenja društva, vladajuće elite su se, uz lično bogaćenje kroz kriminalne privatizacije, posvetile širenju govora mržnje i održavanju tenzija, naročito kroz politizaciju komemoracija i prećutkivanje stvarnih potreba građana i građanki. Vremenom, kao da je rat postajao sve prisutniji, a ne predmet kolektivnog suočavanja i gradnje mira. Izložba „Lavirint devedesetih“ nudi odgovor na politike koje etnonacionalizam i šovinizam stavljaju iznad pravde, mitove iznad čovjeka, a razdor iznad solidarnosti. Lutajući kroz lavirint, posjetioci imaju priliku da sagledaju tu traumatičnu deceniju iz više uglova, primarno iz perspektive onih čiji su životi razoreni u jednom danu, koji su se protivili ratu ili bili prisiljeni da napuste domove, okruženi obmanama sa svih strana.

Nijedna izložba ne može u potpunosti prikazati jednu deceniju. To se posebno odnosi na 90-te godine koje su u našoj regiji ostavile neizbrisiv, dugotrajan trag. Zato je princip ove izložbe fragment ili krhotina. „Lavirint devedesetih“ nudi prostor za kritičko promišljanje, podstiče dijalog i poziva posjetioce dopune narativ iz sopstvenog iskustva i memorije, jer samo zajednički možemo, gledajući u nedavnu prošlost, spoznati vlastitu sadašnjost i zamisliti drugačiju budućnost.

Podgorička izložba “Lavirint devedesetih” je proširena verzija postavke predstavljene u Beogradu 2023. i u Sarajevu 2024. godine. Autorski tim čine Dubravka Stojanović, Igor Štiks i Dejan Ubović, a segmente iz Crne Gore oblikovali su istoričari Filip Kuzman, Vukan Ražnatović i Miloš Vukanović.

Izložba će biti otvorena 13. septembra 2025. godine svakog radnog dana Moderne galerije JU Muzeji i galerije Podgorice, od 09h00 do 20h00.

Izložbu Lavirint devedesetih u Podgorici realizuje Fondacija M90 i Kulturni front iz Srbije, u saradnji sa Centrom za građansko obrazovanje (CGO) iz Crne Gore. Izložba je nastala kao deo projekta Muzej devedesetih uz podršku Ministarstva spoljnih poslova Kraljevine Holandije kroz MATRA program i Shared Horizons projekat koji finansira Republika Francuska i sprovodi Expertise France Groupe AFD. Sadržaj ove izložbe je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove donatora.

Autor fotografija: Bojan Kovačević, Muzej devedesetih

Izvor: Centar za građansko obrazovanje (CGO), Muzeji i galerije Podgorice